Dit lesproject werd ontwikkeld door Robbe Wulgaert (Sint-Lievenscollege Gent), Evangelia Kontopidi en Theodora Triantopolou op basis van eerder werk (Robbe Wulgaert, Florian Debaene en Laurens Van Daele) en het lesproject 'AI & Klassieke Talen - Breng de Romeinse keizers terug tot leven' en is gebouwd op eerder werk en AI-modellen, namelijk 'First Order Motion Model for Image Animation, welke later werd vervangen door 'LivePortrait: Efficient Portrait Animation with Stitching and Retargeting Control'.
'Helena van Sparta, Helena van Troje, Helena van vreugde, Helena van smarten' ... zo wordt ze omschreven in het hoofdstuk dat Nathalie Haynes aan haar heeft gewijd in het boek 'Pandora's Jar, Women in the Greek Myths'. Helena kennen we natuurlijk het best als Helena van Troje, de beelschone vrouw die met Paris van Troje mee ging en zo de aanleiding, of beter casus belli, vormde voor de Trojaanse oorlog. Voor haar zouden 1.000 Griekse boten uitvaren, tien jaar aan oorlog gevoerd worden, een stad van de kaart worden geveegd. Een verhaal dat we het best kennen door Homeros, maar het is niet het enige perspectief op Helena. Ze verscheen ook in 'De Eis tot Terugkeer' van Sofokles, de 'Heroides' van Ovidius, 'Het Gezicht van Helena' door Agatha Christi, als de figuur 'Elaan van de planeet Troysius' uit de sci-fi reeks Star Trek, werd gespeeld door Elisabeth Taylor in de film Doctor Faustus ... en ook in de werken van de Griekse dichter en toneelschrijver Euripides, namelijk de 'Trojaanse Vrouwen' (415 v.C.) en het stuk 'Helena' uit 412 v.C. Stukken die hij schreef ten tijde van de Peloponnesische Oorlogen en waarbij hij, zeker in het laatste stuk, de idee van een 'gerechtvaardigde oorlog' of casus belli in twijfel trekt. Met dat laatste werk en die insteek gaan we in dit lesproject aan de slag.
Ter afronding van de lectuur van 'Helena' door Euripides maken de leerlingen een creatieve opdracht, met behulp van ‘Artificiële Intelligentie’. Artificiële intelligentie (of AI) is aan een opmars bezig. Het zorgt voor doorbraken bij zelfrijdende auto’s, het zorgt voor een gepersonaliseerde kijkervaring bij diensten zoals Netflix, het bepaalt wat we zien op sociale media ... en het versnelde ook de creatie van deepfakes. Een samentrekking van deep learning (een leermethode binnen machine learning) en fake news. Dat klinkt niet al te best en dat is het ook niet. Meer dan 95% van alle deepfakes worden gemaakt met kwade bedoelingen, zoals misinformatie of wraakporno. Wij hopen met dit project een positief verhaal te schrijven voor deze technologie!
In deze opdracht worden de leerlingen uitgedaagd om zélf in de huid te kruipen van de personages uit het werk 'Helena' van Euripides, met behulp van AI. Hierbij zullen ze een monoloog opnemen waarin ze in directe rede (“gesproken tekst”) het verhaal van één personage vertellen. Vanuit het ik-perspectief geven leerlingen de essentie weer van wat we over dit personage te weten komen in het werk van Euripides. Leerlingen leven zich hierbij zo goed mogelijk in om de juiste gevoelens en gedragingen van het personage over te brengen: sommige personages zullen meer woordelijke invulling en creativiteit nodig hebben dan anderen.
Deze monoloog wordt opgenomen en door de AI omgezet in een deepfake. Deze deepfake wordt gebaseerd op AI-reconstructies van oude Romeinen, Grieken en andere.
Dit project is ontwikkelend om een brug te slaan tussen twee ogenschijnlijke tegenpolen, namelijk de Klassieke Talen en moderne computertechnieken en programmeertalen. Het wil de leerling een inleiding geven in de wereld van artificiële intelligentie, tonen wat de mogelijkheden maar ook de gevaren zijn ervan. Wij willen deze technologie aanwenden om een positief verschil te maken!
Er worden via deze aanpak ook enkele leerplandoelstellingen bereikt, namelijk:
- Wordt later aangevuld.
Bij dit project horen enkele lesmaterialen, zoals:
- een werkbundel voor de leerlingen;
- een informatiebundel voor de leerkracht;
- een digitale Colab Notebook.
Alle lesmaterialen zijn te vinden via volgende websites: www.robbewulgaert.be
Hiervoor neem je contact op met Robbe Wulgaert via deze link.
Reconstructies op basis van beelden en bustes, gemaakt door middel van een computeralgoritme en beschikbaar gesteld via YouTube door Panagiotis Constantinou.
Dit project maakt gebruik van code uit First Order Motion Model for Image Animation by Aliaksandr Siarohin, Stéphane Lathuilière, Sergey Tulyakov, Elisa Ricci and Nicu Sebe.
Dit project maakt gebruik van code uit: Guo, J., Zhang, D., Liu, X., Zhong, Z., Zhang, Y., Wan, P., & Zhang, D. (2024). LivePortrait: Efficient portrait animation with stitching and retargeting control. Paper PDF. GitHub Repo.
Dit project is gebaseerd op het stuk 'Helena' door de Griekse dichter en toneelschrijver Euripides. De informatie over het stuk en de personages werden gehaald uit 'Helena - Euripides' van de Klassieke Galerij, nummer 120. Geraadpleegd op 24 februari 2023.
Dit project is gebaseerd op het hoofdstuk 'Helena' uit het boek 'De Kruik Van Pandora, Vrouwen in Griekse Mythen' van Nathalie Haynes. Druk uit 2020 en geraadpleegd op 24 februari 2023.